Minister en commissaris ondertekenen taalakkoord in Firda Sneek
De Friese taal verdient een volwaardige plek in het openbare leven, cultuur én onderwijs. Het Rijk en de provincie Fryslân gaan hierin de komende vijf jaar fors investeren. In Firda Sneek zijn deze afspraken maandag 8 april vastgelegd in de nieuwe Bestjoersôfspraak Fryske Taal en Kultuer, die hier werd ondertekend door minister Hugo de Jonge van Binnenlandse Zaken en Arno Brok, Commissaris van de Koning in Fryslân.
Onderwijs speelt een belangrijke rol in deze Bestjoersôfspraak, die het Fries - nu en in de toekomst - een stevige basis moet geven. Van lessen in de basisonderwijs tot onderzoek op wetenschappelijk niveau, overal vraagt het behoud van de taal aandacht én actie. Thuis spreekt zo’n 70 procent van de mensen in deze provincie Fries of een variant hierop, stelde Arno Brok. ‘Maar in het onderwijs zien we dat lang niet altijd terug.’
Voorbeelden uit de praktijk
Taal is veel meer dan communiceren, reageerde Hugo de Jonge. ‘Het is een belangrijk onderdeel van je identiteit. Taal bepaalt ook wíe we zijn.’ Dat gaat dan ook steviger doorklinken in het Friese onderwijs, waaronder het mbo van Firda. Voor de toekomst van de taal en de brede ontwikkeling van de student, maar ook omdat het werk in deze provincie er nu om vraagt. Voor studenten in diverse sectoren is het immers goed dat zij in hun stage en later beroep het Fries beheersen
In een rondje door de school kregen de minister, de commissaris en gedeputeerde Eke Folkerts heel wat voorbeelden voorgeschoteld door studenten, die in hun werk de Friese taal al veel gebruiken. In de bouw bijvoorbeeld, waar De Jonge onder meer in het praktijklokaal van drie studenten leerde dat ‘ark’ niet Fries is voor een boot maar voor gereedschap.
Bij de studenten van pedagisch werk en onderwijsassistent kreeg de minister ‘pjutter’ en ‘beuker’ als woorden mee, maar hoorde hij bovenal hoe belangrijk het is dat professionals in deze sector de taal van de kinderen spreken. In de zorg is dat niet anders. ‘Het zou heel jammer zijn als de taal verdwijnt’, vertelde studente Evelien Kronemeijer. ‘Maar voor ons is het nú vooral goed om met mensen, waaronder ouderen, te kunnen spreken in de taal die voor hen vertrouwd is en waarin zij zich thuis voelen.’
Stevig akkoord
Zo maakten de commissaris, gedeputeerde en de minister samen een ontspannen tochtje langs praktijklokalen en zette De Jonge met plezier onderweg nog even een felicitatie op een kaartje voor een jarige studente, maar was de ondertekening van de Bestjoersôfspraak vanzelfsprekend een serieuze zaak. Hier gaat het immers om zo’n 18 miljoen euro voor een stevig pakket aan maatregelen op allerlei gebied.
Na een aantal taalakkoorden die een stuk beperkter waren, voelt deze zesde Bestjoersôfspraak volgens Arno Brok als een inhaalslag: ‘No pakke wy troch’. Eke Folkerts prees de inzet van veel mensen bij de provincie, verschillende ministeries én politiek om tot deze afspraken te komen.
Hierin staat onder meer dat het mbo zich in taalgevoelige vakgebieden als zorg en onderwijs zal inzetten voor een actief gebruik van het Fries, ook in basisvakken. Belangrijk is het practoraat ‘Friese taal en geletterdheid in een meertalige context’, dat bij Firda en Aeres onderzoek gaat doen en samenwerking zoekt met de praktijk.
In die meertaligheid zit ook het Engels, wat meteen terug was te zien in alle bordjes die in Firda Sneek al waren aangepast. Dan is het ‘Trap’, ‘Trep’ en ‘Stairs’ bijvoorbeeld, voor de Engelstalige studenten. En dat alles in het kader van zichtbaarheid van de taal. Terecht, aldus De Jonge: ‘Wy moatte sunich wêze op de taal fan it hert.’