Eus spreekt met studenten Firda Sneek over kracht van taal en lezen
Taal is heel belangrijk om uit te drukken wat je denkt en wie je bent. En lezen is een uitstekende manier om die taal steeds beter te beheersen, je kennis te vergroten én te groeien als persoon. ‘Alles wat ik nu ben, heb ik te danken aan lezen’, stelde Özcan Akyol - beter bekend als Eus - donderdag in Firda Sneek. Zijn verhaal was de start van allerlei activiteiten om het lezen onder studenten te bevorderen.
Twee keer zat de theaterzaal stampvol. Een goed teken, stelde directeur Folkert Sonsma van Firda Sneek. Want de school heeft de ambitie om studenten op alle mbo-colleges bij te brengen dat lezen leerzaam én leuk kan zijn. ‘We willen hier studenten immers meer leren dan alleen een vak.’ Lezen verbreedt je wereld. Daarom geeft de school vanaf nu boeken volop ruimte in onder meer lezen binnen lessen en boeken in allerlei hoeken. Het motto in Sneek: ‘Wie leest, heeft een goed verhaal.’
Taal gebruiken
Zo’n verhaal kun je dan heel goed laten vertellen door Eus, die uitstekend de taal heeft leren gebruiken. Als schrijver, presentator en tv-maker… Maar ook heeft hij er persoonlijk veel plezier van dat hij - als zoon van analfabete ouders – toch de kracht van taal ontdekte en ook vanaf z’n achttiende vrijwel wekelijks een boek las. ‘Eigenlijk ben ik best verlegen’, vertelde hij. ‘Maar ik weet dat ik nu zo goed kan praten dat ik hier met zelfvertrouwen voor jullie kan staan. Daarvoor heb je taal nodig.’
Dat ging niet vanzelf. Zijn vader trok als ‘gastarbeider’ vanuit Turkije naar Deventer om er te werken en drie jaar lang met vier landgenoten te leven op zo’n 12 vierkante meter boven een bordeel. ‘Hij heeft toen flink huisgehouden’, vertelde Eus. ‘Dat was zijn beste tijd, zei hij later.’ Dat werd voor hem snel minder, toen zijn gezin overkwam. Hij bleef drinken. Nederlands leerde hij nooit, net zo min als Eus’ moeder. Boeken waren er niet. ‘Ik kom uit een laaggeletterd gezin.’
Achterstand inhalen
Op school begin je dan met een flinke achterstand. Van cultuur en gebruiken begrijp je als kind ook weinig, als je woont in een wijk waar vrijwel alleen Turks wordt gesproken. ‘Wat weet je dan van Sinterklaas?’ Dat bracht hem op een bijzonder verhaal, waarin hij en twee vriendjes vonden dat zij in de klas wel erg hard door Pieten werden bekogeld met pepernoten. ‘Dat was strooien, maar wisten wij veel! We gooiden van alles terug!’ In de heisa die volgde, werd zelfs Sinterklaas ontmaskert als de ‘vader van Bas’.
Zo leidde Eus de studenten met een vermakelijke reeks rauwe verhalen uit zijn leven naar zijn belangrijkste boodschap. Na de basisschool kwam hij - ondanks een vwo-score op de Citotoets - terecht op de mavo, maar stoomde via het mbo en hbo op de School voor de Journalistiek door naar de universiteit voor een studie Nederlandse Taal en Cultuur.
Vijftien jaar na zijn lage schooladvies publiceerde Eus zijn eerste boek. ‘En dat heb ik voor een groot deel te danken aan lezen. Best bijzonder, als je bedenkt dat ik mijn eerste boek pas rond mijn achttiende las in een politiecel.’ Maar lezen is, zo stelde hij, heel belangrijk om de wereld om je heen te begrijpen en uit te vinden wat jij daarin kunt betekenen.
