Waardenzegger over ethiek in de digitale wereld
Zet je alleen foto’s met een filter online? Ben je zwak, als je negatieve comments op een post verwijdert? Wat doe je met een naaktfoto die rondgaat op whatsapp? Zulke kwesties komen straks ruim aan de orde in de ‘Waardenzegger’, een interactieve tool die studenten van Firda moet verleiden tot open gesprekken over digitale ethiek. Bij de presentatie van deze installatie kregen docenten vast een doorkijkje in de wereld van algoritmes en cyberethiek door Cynthia Liem, landelijk expert op dit gebied.
Algoritmes zijn een effectieve manier om je weg te vinden in het enorme internet. Allerlei data gebruiken om binnen een organisatie efficiënt te werken, kan ook effectief zijn. Maar het kan enorm mislopen, als bijvoorbeeld risicoanalyses - denk aan DUO en de toeslagenaffaire – sterk in een bepaalde richting wijzen en een organisatie teveel vertrouwt op die digitale data. Zorg altijd voor een kritische blik, stelde Cynthia Liem, universitair hoofddocent aan de TU Delft.
Harde data kunnen verhelderend werken en nieuwe inzichten geven. Hierin zijn digitale tools als AI heel handig, al kijken we dan vooral naar het resultaat en leren we niet van het proces er naartoe… Vergeet nooit de menselijke kant, aldus Liem. Wat geven we mee aan die digitale ‘machines’, die vervolgens zelf aan de slag gaan? ‘Als Spotify al eeuwen had bestaan, had nu niemand geweten wie Bach is’. Liem is geschoold als klassiek musicus. ‘En in de negentiende eeuw was Bach niet populair, dus was zijn werk vergeten.’
Waardenzegger
Iedereen krijgt te maken met die digitale wereld en effecten ervan. Voor jongeren zit dat vooral in hun omgang met internet en social media, waarin zich een flink deel van hun leven afspeelt. Hoe ga je daar op een verantwoorde manier mee om? Ook dát is ethiek. Om het goede gesprek hierover bij jongeren op gang te brengen, heeft ontwerpbureau Studio Sociaal Centraal in nauwe samenwerking met Firda en FERS - dat onder meer de Friese bibliotheken ondersteunt – de ‘Waardenzegger’ ontwikkeld.
Hoe gretig ga je om met challenges? Mag je volop ChatGPT gebruiken, omdat het er nou eenmaal is? Rond deze machine krijgen studenten bij een vraag voorgeschoteld uit welk perspectief zij hiernaar moeten kijken. Vanuit privacy, repect, veiligheid, vertrouwen en meer…
Verwachting is dat deze Waardenzegger na wat finetunen nog voor de zomer een tour langs de Firda-locaties kan maken, om docenten burgerschap handvatten te bieden voor goede gesprekken over deze belangrijke onderwerpen. Woensdag kregen zij hiervan in locatie Wilaarderburen van Firda en voorproefje in de eerste ‘Zeepkist’, die is opgezet om kennis en ervaring binnen Firda breed te delen.